دارای سینی 5 سوراخه از جنس چینی باقطر هر حفره 26 میلیمتر فضای کف ، حجم 300 تا 500 گرم سیلیکاژل جا می گیرد بوته‌های چینی بر روی پایه‌هایی در دسیکاتور قرار گرفته و درب آن با روغنی چفت می‌شود (برای جلوگیری از اتلاف انرژی) و باعث می‌شود دمای بسیار بالایی در آن ایجاد شود.[ویکی پدیا] در این مقاله به معرفی دسیکاتور و انواع آن و روش کار با آن می پردازیم. دسیکاتور وسیله ایست شیشه ای درپوش دار و برای خشک نگه داشتن و یا خشک کردن مواد از آن استفاده می شود . فروشگاه شیماز این امکان را فراهم کرده است تا از خدمات خرید دسیکاتور استفاده کنید.

دسیکاتور چیست ؟ ( Desiccator )

وسیله ای قابلمه ای از جنس شیشه نشکن پیرکس است. دسیکاتور دارای دو بخش است که در بخش زیرین آن، ماده ای جاذب رطوبت ( سلیکاژل ) قرار می گیرد . بدین ترتیب، مواد خشک کننده، رطوبت موجود را جذب کرده و از رطوبت گرفتن ماده اصلی، جلوگیری می کنند . در بخش بالایی جسم مورد نظر قرار میگیرد که معمولا محیط کشت میباشد. بیشترین موادی که به عنوان جاذب رطوبت استفاده می شوند عبارتند از سیلیکاژل ، اسید سولفوریک غلیظ ، فسفر پنتا اکسید و کلسیم کلراید بدون آب. مواد جاذب رطوبت بعد از مدتی از رطوبت اشباع میشوند که معمولا به صورت تغییر رنگ در آنها قابل مشاهده است. به همین دلیل هم هر چندوقت یکبار آنها را درون کوره با دمای خاصی خشک می کنند که این دما برای مواد مختلف متفاوت است. به عنوان مثال سیلیکاژل را در دمای ۱۵۰-۱۸۰ درجه سانتی گراد خشک می کنند. در بسیاری از موارد، موادی را که پس از فرآیند خشک کردن از کوره خارج می کنند ، به دسیکاتور منتقل می کنند تا از رطوبت دور بمانند . بوته یا ظرف حاوی نمونه روی صفحه ی سوراخداری در دسیکاتور قرار می گیرند. پس از قرارگیری ظرف حاوی نمونه، درپوش ظرف را می گذارند. کناره های درپوش دسیکاتور سمباده خورده هستند و روغن کاری می کنند تا پس از قرارگیری درپوش آن، هوایی از آن نشت نکند و رطوبت وارد نشود.

انواع دسیکاتور

در دو نوع ساده و شیر دار موجود می باشد و مطرح ترین برند های آن، زیماکس چک ،شات دوران آلمان می باشد که برند های چینی نیز در تولید آن فعالیت دارند. دارای دو نوع کلی هستند: دسیکاتور معمولی ( بدون شیر ) صرفا یک ظرف قابلمه شکل با محل قرارگیری پودر خشک کننده هستند که ماده مورد نظر که قصد خشک نگه داشتن آنرا داریم، در آنها قرار میدهیم. دسیکاتور خلا ( شیردار ) معمولا برای خشک کردن مواد استفاده می شود. در این دسیکاتور ها یک شیر قرار دارد که به پمپ خلا متصل می شود و از آن برای تخلیه هوا و رطوبت موجود در محفظه دسیکاتور استفاده می شود.

روش کار :

پودر خشک کننده درون قسمت زیرین دسیکاتور اضافه کنید. دور درب را توسط ماده ای چرب مانند وازلین، مقداری چرب کنید. ماده ای که قصد نگهداری آنرا دارید را با ظرف آن درون دسیکاتور قرار دهید. درب دسیکاتور را به سرعت ببندید. حواستان باشد که کناره های آن، اجازه عبور هوا را نداشته باشد. همیشه باید درب دسیکاتور بسته نگه داشته شود تا پودر خشک کننده آن اشباع نشود و رطوبت وارد دسیکاتور نشود.

نکات مهم :

درز درپوش دسیکاتور ، باید با روغن، وازلین و یا گریس پوشیده شود تا از نشت هوا و یا رطوبت جلوگیری شود. هنگام جابحا کردن دسیکاتور باید درپوش آنرا نیز محکم گرفت؛ زیرا بدلیل چرب بودن بخش سمباده ای درپوش، ممکن است این بخش بلغزد و بیفتد. در زمان انتقال بوته از کوره به دسیکاتور، باید چند ثانیه به آن فرصت داد و پس از آن، درپوش آنرا قرار داد. بدین ترتیب هوای داخل دسیکاتور فرصت منبسط شدن پیدا می کند. بعد از آن هم در زمان سرد شدن، بهتر است چندین بار شیر هوا را باز و بسته کرد تا درون دسیکاتور خلا تشکیل نشود.

خلاصه مطالب

وسیله ای قابلمه مانند از جنس شیشه (پیرکس) که هوا قادر به نفوذ به آن نیست و برای نگه داشتن مواد شیمیایی که به رطوبت حساسند و همچنین خشک کردن مواد مختلف مثل خاک توسط خلاء و یا جلوگیری از نفوذ اضافه رطوبت بوسیله سلیکاژل کاربرد دارد. برای نگهداری مواد که به رطوبت حساسند کاربرد دارد که حاوی سلیکاژل است برای گرفتن رطوبت هوای داخل آن دسیکاتور خلاء در بالای درب آن شیری تعبیه شده برای خالی کردن هوای داخل آن که بیشتر برای خشک کردن مواد کاربرد دارد. این ظرف شیشه ای با دو محفظه است که در آزمایشگاهها برای سرد کردن و جذب رطوبت احتمالی نمونه ها ، مواد یا ظروف خاص استفاده می گردد. در این وسیله برای ممانعت از نفوذ رطوبت در نمونه یا ماده مورد نظر در طی سرد شدن از ماده ای استفاده می گردد که خاصیت جذب رطوبت دارد . مواد جاذب رطوبت به دو دسته ی جامد و مایع تقسیم بندی می گردد. از بهترین مواد جاذب جامد می توان سیلیکاژل sio2 (دی اکسید سیلسیم ، آبی رنگ) ، کلرید کلسیم cacl2 (دی کلرید کلسیم ،سفید) ئیدروکسید سدیم NaoH (باز قوی خطرناک ) را نام برد . بهترین نوع جاذب مایع نیز H2SO4 می باشد.

جمع بندی

به منظور جذب رطوبت احتمالی محیط و خنک نمودن ظروفی مانند بوته چینی که از کوره آزمایشگاهی بیرون آورده شده است از دسیکاتور استفاده می گردد . در محفظه پایینی یک نوع ماده رطوبت گیر استفاده می گردد . معمولا در آزمایشگاه تجزیه مواد خوراکی بعد از بیرون آوردن ماده غذایی (نمونه) از داخل آون ، توسط گیره فلزی درب را به صورت کشوئی به کنار کشیده و ظرف نمونه را داخل دسیکاتور حاوی ماده رطوبت گیر قرار می دهند . سپس به مانند حالت اول به صورت کشویی درب را بسته و بعد از چند دقیقه نمونه را برای وزن نمودن باید خارج نمود .

هر آنچه در مورد دسیکاتور باید بدانید :

زمانی که در آزمایشگاه نیاز داریم تا از رطوبت مواد شیمیایی بکاهیم می توانیم از وسیله آزمایشگاهی به نام دسیکاتور استفاده کنیم گاهی رطوبت زیاد در مواد آزمایشگاهی باعث بی اثر شدن تاثیر آنها در فرایندهای پیشرفته می شود. در این شرایط در صورتی که قادر باشیم رطوبت مواد را کاهش دهیم می توانیم به میزان زیادی صرفه جویی اقتصادی داشته باشیم. این امر حتی در رابطه با وسیله های آزمایشگاهی که به رطوبت حساس می باشند نیز صدق می کند. در شرایطی که رطوبت در آزمایشگاه غالب می شود و بر عناصر و مواد شیمیایی تاثیر می گذارد می توانیم از ادوات تخصصی مانند دسیکاتور که برای کاهش رطوبت در مواد و محلول های شیمیایی طراحی شده است استفاده نماییم.

معرفی کلی دسیکاتور

دسیکاتور به خروج رطوبت مازاد در مواد و ادوات شیمیایی در محیط آزمایشگاه کمک می نماید. این وسیله آزمایشگاهی از دو بخش کاملا مجزا از یکدیگر تشکیل شده است. در محفظه زیرین دستگاه یک لایه مشبک طراحی شده است که ماده جاذب رطوبت ( سیلیکاژل )در آن قسمت مستقر می شود. وجود این ماده ی جاذب رطوبت در دستگاه عامل اصلی کاهش رطوبت در مواد و محلول های شیمیایی می باشد. در نظر داشته باشید که شما بعد از استفاده از دستگاه برای بهره وری مجدد از آن باید حتما رطوبت ماده جاذب در دستگاه را کاهش دهید. شما می توانید رطوبت این ماده جاذب را با قرار دادن آن برای دقایقی در کوره و یا فور بکاهید. شما برای کاهش رطوبت در دستگاه می توانید از موادی مانند سیلیکاژل، اسید سولفوریک غلیظ، کلرید کلسیم بدون آب و یا فسفر پنتا اکسید استفاده نمایید.

لزوم استفاده از این وسیله در آزمایشگاه

استفاده از این وسیله آزمایشگاهی برای موادی که نسبت به رطوبت محیط حساس می باشند بسیار کاربردی است. در نمونه های شیر دار این وسیله شما می توانید با اتصال آن به یک پمپ خلا سبب ایجاد خلا در دستگاه شوید. از این ویژگی می توان برای انجام آزمایش هایی که نیاز به محیطی عاری از رطوبت و شرایط خلا دارند استفاده نمود. همچنین توجه داشته باشید که حضور این وسیله در آزمایشگاه های شیمی و مواد غذایی الزامی می باشد.